Marc Bosman Hikayesinin Gelişimi
Futbol dünyasını altüst eden “Bosman Kuralları”nın ilk kıvılcımı, 26 yaşındaki Belçikalı futbolcu Jean Marc Bosman’ın 1990 yılında FC Liege Kulübü ile sözleşmesinin sona ermesiyle ortaya çıktı.
Kulübünün yeni sözleşme için aylık 750 Euro teklif ettiği Bosman, bunu kabul etmedi ve Fransa’nın Dunkerque Kulübü ile anlaştı. Ancak FC Liege, Bosman için 400 bin euro bonservis bedeli istedi. Bu ücreti ödeyemeyeceğini bildiren Fransız Kulübü, Bosman’ı 1 yıl kiralamak için FC Liege ile prensip anlaşmasına vardı. Bosman 30 Temmuz tarihinde Fransızlara aylık 2 bin 250 euro karşılığında imza attı. Aynı gün Dunkerque Kulübü, sözleşmeyi Belçika kulübüne yolladı. Fakat FC Liege sözleşmeyi işleme koymadı ve Bosman’ı kulübü tarafından yapılan teklifi reddettiği için kadro dışı bıraktı. Böylece aylık 750 euro’luk ödemeden de kurtulmuş oldu.
Hiçbir geliri olmayan Bosman, yönetmelikler gereği hiçbir kulüpte de oynayamıyordu. İçinde bulunduğu zor durumdan çıkmak için, hakkını hukuki yollardan aramakta bulan Bosman, bir Avrupa Topluluğu vatandaşı olduğu için serbest dolaşım hakkının bulunduğunu ve çalıştığı kurumla olan sözleşmesinin bittiğini gerekçe göstererek, Belçika 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde kulübü, Belçika Futbol Federasyonu ve UEFA’ya karşı dava açtı.
Yerel mahkeme Bosman’ın lehine karar verirken, hakim davayı Avrupa Adalet Divanı’na havale etti. Belçikalı hakim ayrıca dava kapsamına liglerde uygulanan yabancı sınırlamasının Avrupa Topluluğu çalışma yasalarına aykırı olduğu yönündeki görüşünü de kattı.
Avrupa Adalet Divanı, 5 yıl süren dava sonunda, 15 Aralık 1995’te futboldaki Bosman Kuralları’nın dayanağı olan kararını açıkladı. Buna göre;
1) öncelikle, futbolun bir ekonomik sektör olarak kabul edilmesi gerektiğini; futbol dahil tüm profesyonel spor dallarının, birer ekonomik alan ve aktivite olarak görülmesi gerektiğini;
2) avrupa topluluğu vatandaşı futbolcuların, kontratlarının bitiminin ardından bonservis gibi kısıtlamalarla transferlerinin engellenmesinin hiçbir hukuki dayanağı olmadığını;
3) ab vatandaşı futbolcuların milliyetlerine dayalı herhangi bir kısıtlamanın (en fazla 5 yabancı oyuncu oynatma kuralı) milli takımlar dışında, yapılmasının yasadışı olduğunu;
4) bu konuda kulüpler tarafından yapılacak rekabeti engelleyici centilmenlik anlaşmaların avrupa komisyonu tarafından en ağır şekilde cezalandırılacağını;
5) bu kararların, bundan sonraki gelişmelere de kaynak olacağını, gerekçeli kararında hükme bağlamıştır.
Bosman böylece futbolcuların kölelik sisteminden kurtuluşunun da önü açılmış oldu.Artık sözleşmesi biten oyuncular istedikleri yere transfer olabilme hakkına sahipler.Ab ülkelerinde ab futbolcuları yabancı sınırlaması dışına alındı.Sendikal haklar kazanımında da Bosman olayının etkileri oldu..Fransa ve İspanya dışında sendika yokken Bosman sayesinde sendikalar kuruldu ve futbolcular mali anlamda çok rahatladılar. Kurallar basketbol başta olmak üzere başka sporlara da sıçradı.Bu kural çıktığında büyük kulüplerin bu işten çok kazançlı çıkacağını,artık oyuncu yetiştirmekle kimsenin uğraşmayacağını hatta futbolun bittiğini falan iddia edenler oldu ama öyle olmadığını görüyoruz.Evet büyük kulüpler iyi oyuncuları sözleşmeleri bittiğinde bonservis bedelsiz alma hakkını kazandılar ama küçük kulüpler de aynı şekilde transferler yaptılar.Tüm futbolcular özellikle de yıldız oyuncular Bosman sayesinde büyük paralar kazanırken bu işten Bosman hiç bir şey kazanamadı.Davayı açtığında 26 yaşındaydı ve mahkeme 31 yaşına geldiğinde bittiği zaman kazandığı 700.000 Euro'nun neredeyse tamamını mahkeme masrafları için harcamak zorunda kalmıştı.Büyük futbolcular onun için birşeyler yapabilirdi.Sadece De Boer kardeşlerin içerisinde yer aldığı düşük gelirli bir gösteri maçı yapıldı.Karardan sonra Belçika’da futbolcular işsizlik tazminatı hakkı elde ettiler.Ama Bosman bu hakkı elde edemedi.Belçika vergi dairesi onu profesyonel bir futbolcu gibi vergilendirmeye kalktı ama o artık profesyonel bir futbolcu değildi.Bu nedenle işsizlik sigortası ya da sosyal sigorta hakkı bile elde edemedi.Karardan sonra kendisine vebalı gibi davranıldı,hiçbir kulüp kendisine antrenörlük ya da başka bir görev vermedi.
Türkiye'de de Okan'la Emre'nin bedelsiz olarak İnter'e transferiyle bilinirliğini artıran kurallarda bir ilginç olay da Deniz Barış Gençlerbirliği'nden Fenerbahçe'ye geçerken yaşanmıştı.Deniz Barış sözleşmesi bitip Fenerbahçe ile sözleşme imzaladıktan sonra İlhan Cavcav kendilerinin oyuncuyla bir ön sözleşme yaptığını belirterek federasyona başvurmuştu.Ve federasyon Fenerbahçe'nin futbolcu için Gençlerbirliği'ne 1.000.000
euro tazminat ödemesine karar vermişti.Böylece TFF kendisine kaynağı olmayan bir yetki yaratmıştı.Nitekim
tahkim kurulu eski bir avukat olan Fenerbahçe Avukatı Haluk Burcuoğlu'nun Yargıtay'a başvurması üzerine Yargıtay Fenerbahçe lehine karar alıp,kararı geçersiz kılmıştı.
Yine Aralık ayına girdiğimize göre FIFA'nın ''Sözleşmesi sona erecek oyuncularla 6 ay önceden sözleşme imzalanabilir.'' ilkesi gereği Bosman Mevsimi'ndeyiz.Günümüzde transfer politikasının neredeyse tamamını Bosman Kuralları çerçevesinde oluşturan kulüpler var.Bayern Münih ve Juventus ilk akla gelenler.Avrupa'da da pek çok oyuncuyla şimdiden anlaşılabilir.İsterseniz sözleşmeleri bitecek önemli oyunculara bir göz atalım..
| Oyuncu | Takımı | Yaşı | Değeri | |||||||||
| Andrey Arshavin | Arsenal | 30 | €24M | |||||||||
| Dimitar Berbatov | Manchester United | 30 | €24M | |||||||||
| Jefferson Farfán | Schalke | 26 | €18M | |||||||||
| Gary Cahill | Bolton Wanderers | 25 | €13M | |||||||||
| Éric Abidal | Barcelona | 32 | €13M | |||||||||
| José Bosingwa | Chelsea | 29 | €11M | |||||||||
| Didier Drogba | Chelsea | 33 | €10M | |||||||||
| René Adler | Bayer Leverkusen | 26 | €10M | |||||||||
| Nicolas Anelka | Chelsea | 32 | €10M | |||||||||
| Sulley Muntari | Inter | 27 | €9M | |||||||||
| Mathieu Flamini | Milan | 27 | €9M | |||||||||
| Mladen Petric | Hamburg | 30 | €8.5M | |||||||||
| Tranquillo Barnetta | Bayer Leverkusen | 25 | €8M | |||||||||
| Cristian Chivu | Inter | 30 | €6M | |||||||||
| Claudio Pizarro | Werder Bremen | 33 | €6M |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder